Máilmmi stuorámus dáiddalávdi

Tate Modern Londonis lea okta dain eanemus galleduvvon dáiddamuseain máilmmis. Jahkásaččat fitnet miljuvnnaid mielde galledeaddjit doppe, geahččat mii dáhpáhuvvá dološ el-fápmorusttegis, mii leat dat báiki gos čájehit ođđaáigásaš dáidagiid.

Turbine Hall lea latnja mii lea seamma stuoris go spábbačiekčanšillju. Dohko bovdejit dušše ovtta dáiddára ain hávil, cegget čájáhusa mii bisttá jahkebeali. Dat lea hárvenaš bovdehus, ja sii geat ožžot dan, šaddet oassin dáiddahistorjjá alimus dásis.

Turbine Hall:a bovdejumi sáhttá buohtastahttit dainna ahte faláštalli rahpá Olympiagilvvuid, musihkkár čuojaha Wembley Stadion:as, dahje ahte girječálli oažžu literatuvrra Nobelbálkkašumi.

Dat ahte Máret Ánne Sara dál oažžu dán saji, dahká dán dáhpáhusa vel ain eanet miellagiddevažžan. Son lea Guovdageainnus bajásšaddan ja lea sihke dáiddár ja girječálli. Su barggut guoskkahit dávjá boazoealáhusa, eananvuoigatvuođaid ja sámi kultuvrra. Son lea juo ožžon almmolaš fuomášumi, earret eará Documenta:s Duiskkas ja Veneziabiennales Italias.

Dolla London guovddážis

Go Turbine Hall:as leat Máret Ánne Sara dáidagat, de lea dat dego liekkadansadji London guovddážis. Olbmot bisánit, čoahkkanit, - ja doppe soitet sii jearrat ja imaštallat áššiid maid eai leat goasse ovdal smiehttan.

Máilbmi oažžu vejolašvuođa muosáhit sámi dáidaga ja kultuvrra árvvusadnojuvvon arenas. Sápmái ja Norgii mearkkaša ges dát ahte lea duođaštuvvon ahte davviguovlluid muitalusat sáhttet čájehuvvot vel riikkaidgaskasaš oktavuođain nai.

Sara lea vuosttaš álgoálbmotdáiddár guhte lea bovdejuvvon Turbine Hall:ii. Dát dahká dán historjjálaš dáhpáhussan - ii dušše sutnje alcces, muhto maiddái guvlui ja álgoálbmogiidda miehtá máilmmi.

Gállá bálgáid earáide

Norgii ja Sápmái, de lea maid dát ođđa olahus. Dat bidjá guovllu máilmmikártii ja čájeha ahte eamiálbmot dáidda ii gula dušše báikkálaš galleriijaide, muhto maiddái stuorámus riikkaidgaskasaš lávddiide.

Dáiddadálu stivrralahttu, Ánde Somby, gii ieš lea juoigi ja dáiddár, lea erenoamážit movttet go oaidná mii dál lea dáhpáhuvvame. Son lea orron London gávpogis máŋga jagi, ja diehtá man stuora beroštupmi doppe lea dáidagii:

– Eanet olbmot fitnet dáiddačájáhusain go spábbačiekčamiin - ja dat muitala ollu - riikkas gos spábbačiekčan lea stuorát go ollu eará sajiin máilmmis, dadjá Ánde Somby.

Son čilge ahte sáhttá leat váttis ipmirdit Tate Modern mearkkašumi jus olmmoš ii beroš dahje čuovo mielde mii geavvá dáiddamáilmmis. Somby buohtastahttá Londona Hollywoodain – borandanbáikkiid bargit Londonis niegadit šaddat dáiddárin, ja Los Angeles:as ges neavttárin.

– Midjiide sápmelaččaide sáhttá leat váttis ipmirdit juste man dehálaš dát lea min iežamet dáiddárii. Máret Ánne Sara čájáhusas lea stuora mearkkašupmi. Muhtun dáiddárat eai oaččo dán lágan beroštumi eallimis, ja ožžot fuomášumi easka maŋŋil go leat vádjolan, dadjá son.

Ánde Somby oaivvilda ahte Sara gállá bálgá Sámi ja álgoálbmot dáidagii miehtá máilmmi:

– Dát mearkkaša ahte kuráhtorat gehččet eanet Sámi guvlui ja ohcagohtet sámi dáidaga. Dát buktá vejolašvuođaid sihke sámi ja norgga dáidagii boahtteáigái, jáhkká son.